مقدمه

لینوکس سرور یکی از قدرتمندترین و محبوب‌ترین سیستم‌عامل‌ها برای سرورها است. توزیع‌هایی مانند Ubuntu Server، CentOS Stream، Debian، Rocky Linux و AlmaLinux به دلیل پایداری، امنیت بالا، رایگان بودن و جامعه بزرگ، انتخاب اول بسیاری از سازمان‌ها، ISPها و توسعه‌دهندگان هستند. لینوکس سرور امکان راه‌اندازی انواع سرویس‌های آنلاین و کاربردی را فراهم می‌کند و با ابزارهایی مانند Docker، Kubernetes و Ansible، مدیریت آن آسان‌تر شده است. در سال ۲۰۲۵، با رشد cloud و edge computing، لینوکس سرور همچنان بیش از ۸۰% سرورهای جهان را در اختیار دارد (طبق Statista). در این مقاله به معرفی لینوکس سرور و تمرکز بر سرویس‌های آنلاین و کاربردی قابل راه‌اندازی روی آن می‌پردازیم.

مزایای کلی لینوکس سرور

• پایداری و امنیت — کرنل لینوکس بسیار پایدار است و ابزارهایی مانند SELinux، AppArmor و firewallهای iptables/nftables امنیت را افزایش می‌دهند.
• رایگان و متن‌باز — بدون هزینه لایسنس، با امکان سفارشی‌سازی.
• عملکرد بالا — مصرف منابع کم و بهینه برای سرورها.
• جامعه و پشتیبانی — میلیون‌ها کاربر و منابع آموزشی.
• سازگاری گسترده — پشتیبانی از سخت‌افزارهای متنوع و cloud (AWS، Azure، GCP).

سرویس‌های وب و اینترنتی

۱. وب سرور

• Apache HTTP Server یا Nginx: میزبانی سایت‌های استاتیک/دینامیک، reverse proxy.
• با PHP-FPM، Node.js یا Python برای اپلیکیشن‌های وب.

۲. وب اپلیکیشن‌ها

• WordPress، Joomla، Drupal برای CMS.
• Laravel، Django، Flask برای فریم‌ورک‌های مدرن.

۳. ایمیل سرور

• Postfix (SMTP) + Dovecot (IMAP/POP3) + Roundcube برای وب‌میل.
• کاملاً امن با SPF، DKIM، DMARC.

۴. DNS سرور

• BIND یا PowerDNS: مدیریت دامنه‌های داخلی/خارجی.

۵. پروکسی و CDN

• Squid برای caching، HAProxy برای load balancing.

سرویس‌های ذخیره‌سازی و اشتراک فایل

۱. فایل سرور

• Samba برای اشتراک با ویندوز، NFS برای لینوکس.

۲. کلود شخصی

• Nextcloud یا ownCloud: اشتراک فایل، تقویم، مخاطبین، ویدئوکنفرانس (Talk).

۳. NAS پیشرفته

• TrueNAS SCALE (بر پایه Debian) یا OpenMediaVault.

۴. بک‌آپ سرور

• Rsync، Bacula یا Duplicati.

سرویس‌های پایگاه داده و اپلیکیشن

۱. دیتابیس

• MySQL/MariaDB، PostgreSQL، MongoDB برای اپلیکیشن‌ها.

۲. کانتینریزیشن

• Docker و Docker Compose برای اپ‌های میکروسرویس.
• Portainer برای مدیریت گرافیکی.

۳. اورکستریشن

• Kubernetes (k3s برای سبک) برای clusterها.

۴. مانیتورینگ

• Prometheus + Grafana، Zabbix، Nagios.

سرویس‌های امنیتی و شبکه

۱. VPN سرور

• OpenVPN، WireGuard، IPsec (strongSwan) برای دسترسی ریموت امن.

۲. فایروال و IDS

• pfSense/OPNsense (بر پایه FreeBSD اما مشابه)، Suricata برای تشخیص نفوذ.

۳. پروکسی امن

• Pi-hole برای بلوک تبلیغات و DNS filtering.

سرویس‌های ارتباطات و همکاری

۱. VoIP و PBX

• Asterisk، FreePBX، Issabel برای تلفن IP.

۲. چت و ویدئوکنفرانس

• Mattermost یا Rocket.Chat برای چت تیمی.
• Jitsi Meet یا BigBlueButton برای ویدئو.

۳. ایمیل و گروه‌ویر

• Zimbra یا iRedMail برای ایمیل کامل.

سرویس‌های کاربردی دیگر

۱. گیت و توسعه

• GitLab یا Gitea برای repository.

۲. اتوماسیون خانگی

• Home Assistant برای IoT.

۳. مدیریت شبکه

• LibreNMS یا Observium برای SNMP monitoring.

۴. وب هاستینگ

• cPanel/WHM (با لایسنس) یا Webmin/Virtualmin (رایگان) و CyberPanel.

نتیجه‌گیری

لینوکس سرور با انعطاف‌پذیری بی‌نظیر، امکان راه‌اندازی ده‌ها سرویس آنلاین و کاربردی را فراهم می‌کند. از وب هاستینگ و ایمیل تا VPN و کلود شخصی، همه چیز با هزینه کم و امنیت بالا قابل اجرا است. در سال ۲۰۲۵، با رشد Docker و Kubernetes، لینوکس سرور همچنان پایه اصلی زیرساخت‌های دیجیتال است. برای شروع، توزیع Ubuntu Server را پیشنهاد می‌کنم – نصب آسان و پشتیبانی عالی دارد.